Con trai tám chín tuổi, quả là cái tuổi chó còn chê.
Trần Thực năm nay đã mười một, qua cái tuổi ấy rồi mà vẫn nghịch ngợm gây sự, nghiễm nhiên là một tiểu bá vương ở Hoàng Pha thôn. Hắn đi đến đâu gà bay chó sủa đến đấy, ngay cả lũ vịt đi ngang qua cũng phải đẻ luôn quả trứng mới được yên thân. Thật đúng là người ghét chó chê.
Sáng sớm hôm nay, Trần Thực vừa ăn xong điểm tâm, buông bát đũa xuống đã hấp tấp chạy ra ngoài, miệng còn la lớn: "Gia gia, con đi chơi đây!"
Gia gia thân hình cao lớn, mặc trường bào đen thêu hoa mẫu đơn, đang đứng trước bàn thờ ở nhà chính, cúi đầu ồm ồm đáp: "Đừng chạy xa quá, đừng ra bờ sông, buổi trưa nhớ về sớm đấy..."
"Con biết rồi!"
Trần Thực chẳng đợi gia gia dứt lời đã co giò chạy biến.
Trước bàn thờ, gia gia vẫn đứng đấy, chậm rãi nhai đồ trong miệng. Một lúc lâu sau mới khó nhọc nuốt xuống, rồi lại cầm một cây nến lên, cắn một miếng thật mạnh, chậm rãi nhai.
Trên bàn thờ có hai cây đèn cầy, một lư hương. Đèn cầy trên giá đã cháy gần hết, chỉ còn chút sáp nến đọng lại. Hương trong lư cũng sắp tàn, khói lượn lờ bay lên.
Gia gia đặt cây nến xuống, lấy mấy nén hương mới thắp lên, cắm vào lư, hít một hơi dài rồi lộ ra vẻ mặt say mê.
Phía sau lư hương là một bài vị màu đen.
Trên bài vị ghi rõ ràng tục danh của gia gia.
Lưu danh tổ đức, linh vị Trần thị Trần Dần Đô.
"Ăn no rồi sẽ không thèm ăn thịt người nữa."
Trần Thực đánh cho con chó đen nhà Ngọc Châu nãi nãi kêu ăng ẳng, phải cụp đuôi thần phục. Xong lại dẫn theo ba bốn con chó trong thôn đi đánh nhau với chó làng bên. Hắn thắng trận trở về, lại trèo lên cây móc tổ chim, bị chim mẹ mổ cho sưng cả đầu, suýt nữa thì ngã.
Một lát sau, cậu bé lại mang theo một con rắn chết đi dọa Nhị Ny đầu thôn khóc thét, rồi chạy ra vườn dưa nhà Ngũ Trúc lão thái thái trộm dưa. Lão thái thái cầm chổi đuổi theo ba dặm đường hắn mới thoát được.
Thế đấy, một buổi sáng bình thường của Trần Thực là như vậy.
Giữa trưa, Trần Thực ra bờ sông Ngọc Đái. Tuy nóng đến toát mồ hôi nhưng hắn vẫn cố nhịn không xuống nước.
Giữa dòng sông vọng lại tiếng cười đùa ầm ĩ. Ba đứa trẻ trạc tuổi hắn đang chơi đánh trận giả ở đó, trông thật vui vẻ.
Đó là ba con thủy quỷ chết đuối năm ngoái. Vì vậy, Trần Thực không dám xuống đó chơi.
Lần trước hắn vừa nhảy xuống sông tắm thì bị ba con quỷ nhỏ ấy lôi ra chỗ nước sâu. Một con ôm chân, một con ôm eo, một con ghì cổ, suýt chút nữa thì chết đuối.
May mà gia gia nhảy xuống sông đánh cho ba con thủy quỷ một trận nên hắn mới thoát nạn.
"Này Trần Thực, xuống chơi với bọn ta đi!" Một đứa trẻ vẫy tay gọi.
Hai đứa còn lại cũng cười rạng rỡ vẫy hắn: "Xuống đây chơi đi! Bốn đứa chơi mới vui!"
Đứa lớn nhất cười nói: "Đừng sợ, nước nông lắm, mới đến eo bọn ta thôi!"
"Xuống đây mau! Một mình chơi có gì vui chứ?"
Trần Thực chẳng thèm để ý tới bọn chúng, quay người đến gốc cây liễu già trên dốc Hoàng Cương.
Ba đứa trẻ vẫn đứng giữa dòng sông, chỉ là không còn tiếng cười đùa ồn ào, gương mặt cũng chẳng còn nụ cười, từ từ chìm xuống nước.
"Tên xấu xa nhà họ Trần kia, sớm muộn gì rồi cũng chết đuối thay cho bọn ta!" Một đứa tức giận mắng.
Nước sông dần dần ngập qua miệng, mũi, mắt rồi đỉnh đầu chúng, cuối cùng cả ba đứa trẻ biến mất không còn thấy bóng dáng đâu nữa.
Trên cây liễu, một đôi chân từ từ rủ xuống, lắc lư trước mặt Trần Thực.
Thì ra là một tên thư sinh treo cổ trên cây liễu, thấy Trần Thực ngẩng đầu nhìn lên bèn lè lưỡi đỏ lòm dài đến cả thước về phía hắn.
Trần Thực chẳng buồn để ý, tên thư sinh treo cổ đã lâu, thân thể sớm mục nát cả rồi, chỉ còn hồn ma bám víu nơi đây.
Hắn đi đến sau thân cây, đặt một miếng dưa hấu trước tấm bia đá dưới gốc liễu, quỳ lạy vái chào: "Mẹ ơi, con lại đến thăm nương đây, mang cho nương miếng dưa hấu, ngọt lắm đấy ạ."
Tấm bia đá này chính là mẹ nuôi của Trần Thực. Khi hắn còn rất nhỏ, gia gia đã nói thằng bé này cái gì cũng tốt, chỉ có điều mệnh hơi yếu, cần phải bái một người mệnh lớn làm mẹ nuôi thì mới dễ nuôi sống. Thế là gia gia dẫn hắn đến dưới gốc cây liễu cong vẹo này, cho hắn bái tấm bia đá làm mẹ nuôi.
Cứ mỗi dịp lễ tết, Trần Thực đều phải đến đây cúng bái mẹ nuôi, dâng lễ vật và thắp hương.
Phong tục ở thôn quê thường là như vậy.
Người nhà quê bái mẹ nuôi, có khi là những cây cổ thụ, có khi là những hòn đá lai lịch không rõ, có khi là cổng miếu trong núi, cũng có khi là pho tượng đá đổ nát trên gò, không gì khác ngoài cầu mong bình an, không bị tà ma quấy nhiễu.